In het Duitse magazine Publik-Forum (nummer 14, 25 juli 2014) is een recensie van het boek Eugen Drewermann Wendepunkte oder Was eigentlich besagt das Christentum als boek van de maand opgenomen.
Hier volgt de vertaling van deze recensie door Aart de Groot met het opschrift:
Theologie, totaal gekanteld
Van het misleidende naar het existentiële christendom
Eugen Drewermann rekent af met de christelijke theologie en met het religieuze geloof ‘in zijn geïnstitutionaliseerde vorm’. In zijn nieuwe boek Wendepunkte werkt hij uit wat christendom, wat religie, wat christen zijn eigenlijk is en voor mensen vandaag kan betekenen. Daarbij ploegt hij alles om: de scheppingsleer, de verlossingsleer, de leer van de laatste dingen en het beeld van God dat Jezus zelf probeerde waar te maken. En ook wie Jezus zelf was en hoe een gemeenschap zou moeten zijn, die op zijn manier tracht te leven.
Aan al deze thema’s heeft Drewermann een hoofdstuk gewijd. Daarbij laat hij van het kerkelijk leersysteem nauwelijks een steen op de andere. De (summa cum laude, AdG) gepromoveerde theoloog en schrijver, als katholiek docent en priester geschorst, beheerst de stof van de dogmatische theologie uitmuntend. En zo is hij in staat grondig aan te tonen, hoe zelden niet alleen de stenen en de in het ‘gebouw’ aanwezige ramen, deuren en installaties bij elkaar passen, maar ook dat de hele architectuur van het leersysteem van het fundament tot de nok niet klopt en mensen op een dwaalspoor brengt. Zo is het verval voorgeprogrammeerd waartegen de kerk zich met dwangmaatregelen en theologische traktaten richt. Drewermann: “Het hele schema van denken van de traditionele theologie moet 180 graden gedraaid worden – van de mens uit op God, in plaats van zoals tot nu toe van God uit – door kerkelijke bemiddeling – naar beneden op de mensen.“ En zo ontwerpt hij in het vervolg in plaats van een kerkelijk een existentieel christendom.
De eerste dertig bladzijden schetsen zoals in een ouverture de reeks van zes thema’s die in het boek worden ontvouwd. De élégance van de taal van Drewermanns schrijfstijl wordt soms ontregeld door veeleisende passages, die vanwege de te verwachten kritiek van het theologische gilde theologische diepgang en detailkennis noodzakelijk maken (met verwijzing naar nu en dan uitgebreide voetnoten, AdG). Hier heeft Drewermann theologische kenners op het oog; toch kunnen ook anderen door Drewermanns aanzetten nieuwe perspectieven van het geloof verkrijgen – mensen, die ten aanzien van de dikwijls tegenstrijdige theologisch traditionele traktaten zich geen raad meer weten. Drewermann kan teruggrijpen op zijn talrijke, duizenden bladzijden bevattende boeken om zo’n waardevol en ingrijpend boek als Wendepunkte te presenteren.
Hij is er van overtuigd en bezield, dat mensen religie nodig hebben, een ‘absoluut Tegenover van hun aanvaarding’ om verlost te worden uit de voor hen zelf vaak verborgen kerker van de angst. De opgave van het christendom is daarvoor de rijkdom van de boodschap van Jezus, zoals Drewermann deze verstaat, te ontsluiten en in een praktijk van rechtvaardigheid en vrede waar te maken. Zijn werk Wendepunkte behelst de grandioze samenvatting van zijn omvangrijk oeuvre. Wat een werk is dit, wat een theologisch-geestelijke prestatie is het!
Norbert Copray
